Wojny religijne
Informacje ogólne
Wojny religijne, walki o charakterze wojen domowych, toczone w XVI i XVII w. w wielu krajach europejskich między zwolennikami
reformacji a
katolikami. Ich przyczyną były konflikty społeczno-polityczne zaostrzane pod wpływem prądów umysłowych i religijnych.
Wojny religijne w Niemczech
Wojny religijne we Francji
Specyficzny charakter przybrały wojny religijne we Francji. Królowie francuscy popierali protestantów niemieckich, w kraju jednak stosowali wobec zwolenników protestantyzmu ostre represje.
Za początek wojen religijnych we Francji uważa się rzeź
hugonotów w Vassy (1 marca 1562). Osiągnięte porozumienie (1570 edykt gwarantujący hugonotom swobodę wyznaniową) zostało zerwane przez rzeź hugonotów dokonaną w nocy z 23 na 24 sierpnia 1572 (
noc Św. Bartłomieja). Działania wojenne ogarnęły cały kraj (tzw. wojna trzech Henryków). 1598
Henryk IV wydał edykt nantejski, który, przyznając hugonotom szerokie swobody wyznaniowe, położył kres wojnom religijnym we Francji.
1628 wydano edykt odbierający hugonotom prawo posiadania twierdz oraz przywileje gwarantujące niezależność polityczną, pozostawiający im jednak wolność wyznania (edykt łaski 1629). 1685 odwołano edykt nantejski, likwidując odrębność skupisk hugonockich.
Wojny religijne w Niderlandach
Wojny religijne w Anglii
Wojny religijne w mniejszym stopniu objęły Anglię (Kościół anglikański był w połowie XVI w. przejściowo atakowany przez katolików - panowanie
Marii I Tudor, a następnie przez
purytan, którzy w XVII w. skupili wokół siebie opozycję parlamentarną, łącząc sprawy religijne z walką z absolutyzmem Stuartów) i Szkocję (pokój w Edynburgu 1560 zapewnił kalwinizmowi pozycję religii panującej), a także kraje Europy Środkowej.
W Rzeczypospolitej wojny religijne nie miały miejsca.