Z Wikipedii
Unia Europejska (oficjalny skrót w Polsce: UE) – gospodarczo-polityczny związek dwudziestu siedmiu demokratycznych krajów europejskich, będący efektem wieloletniego procesu integracji politycznej, gospodarczej i społecznej, będąc zarazem największą, najprężniejszą i unikatową organizacją tego typu na świecie.
Stanowi przypadek sui generis w stosunkach międzynarodowych. Jest kombinacją struktur ponadnarodowych oraz międzyrządowych. Posiada cechy zarówno organizacji międzynarodowej, jak i konfederacji czy nawet państwa federalnego. Wśród teoretyków prawa, politologii i stosunków międzynarodowych traw spór za co dokładnie można uznać Unię. Jedni doszukują się w niej państwa, inni wykazują, że jest to tylko współpraca między państwami. Ścierają się zarówno odrębne wizje poszczególnych państw członkowskich (wizja brytyjska, wizja francuska, wizja niemiecka, wizja skandynawska) jak i doktryn politycznych (od anarchizmu i socjalizmu po społeczną naukę Kościoła Rzymskokatolickiego).
Unia Europejska obecnie (od 1 stycznia 2007 r.) składa się z 27 państw członkowskich i jest zamieszkiwana przez około 495 milionów osób. Polska jest członkiem Unii Europejskiej od 1 maja 2004.
Obecna Unia Europejska nie ma osobowości prawnej. Podstawę do jej funkcjonowania stanowi traktat z Maastricht 1992, zwany też Traktatem o Unii Europejskiej (wersja obowiązująca z 2001), oraz Traktat o Wspólnocie Europejskiej (Traktaty rzymskie 1957- wersja obowiązująca 2001).
Pierwszy filar [edytuj]
W 2002 roku wygasł zawarty na 50 lat traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali. Obecnie obowiązujące traktaty to: Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską oraz Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej . Obowiązuje prawo wspólnotowe i współpraca ponadnarodowa.
- Wspólnota Europejska:
- unia celna i rynek wewnętrzny
- polityka gospodarcza
- polityka rolna
- polityka przemysłowa
- polityka strukturalna
- polityka handlowa
- polityka konkurencji
- polityka energetyczna
- obywatelstwo UE
- edukacja i kultura
- polityka młodzieżowa
- ochrony konsumenta
- polityka zdrowia
- badań naukowych i środowiska
- polityka socjalna
- polityka azylowa
- polityka imigracyjna i wizowa
- polityka telekomunikacji
- sieci transeuropejskie
Drugi filar [edytuj]
Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa. Obowiązuje prawo międzynarodowe i współpraca międzyrządowa.
- Polityka bezpieczeństwa:
- wspólna polityka obronna
- współpraca w dziedzinie zbrojeń
- rozbrojenie
- ekonomiczne aspekty zbrojeń
- Europejska polityka bezpieczeństwa i obrony - ESDP
- długoterminowo: europejski system bezpieczeństwa
Trzeci filar [edytuj]
Współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych - do 1999 r. współpraca w zakresie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. Obowiązuje prawo międzynarodowe i współpraca międzyrządowa.
- Obszar Wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości:
Suwerenność [edytuj]
Państwa nie zrzekają się swojej suwerenności a jedynie przekazują kompetencję wykonywania suwerenności organom ponadnarodowym.
Prawo wspólnotowe i prawo unijne [edytuj]
Prawo pierwszego filaru jest ważniejsze nawet niż jakiekolwiek akty prawa państw członkowskich- nawet ich konstytucje. Związane jest to z zasadą iż kraj nie może powoływać się na przepisy krajowe w celu nie implementowania bądź realizowania prawa wspólnotowego. Prawo drugiego i trzeciego filaru to akty prawa międzynarodowego i wymagają implementacji i transpozycji do porządków prawnych państw członkowskich. Zobacz też: Zasada bezpośredniego stosowania, Zasada jednolitości, Zasada pierwszeństwa prawa wspólnotowego.
Prawo pierwszego, drugiego i trzeciego filaru stanowi łącznie prawo unijne. Terminologię uporządkuje Traktat lizboński- zniknie podział na Wspólnotę (prawo wspólnotowe) i Unię (prawo unijne). Zobacz też pozostałe zasady prawa wspólnotowego: Zasada elastyczności (Unia Europejska), Zasada jednolitej licencji, Zasada proporcjonalności, Zasada równowagi kompetencyjnej, Zasada subsydiarności.
Podmiotowość prawna [edytuj]
Z punktu widzenia prawa międzynarodowego Unia Europejska jest organizacją ponadnarodową nie posiadającą podmiotowości prawnej, bazującą na strukturach Wspólnot Europejskich i na zestawie kilkunastu tysięcy aktów prawnych, zarówno politycznych jak i gospodarczych, których wszystkie państwa członkowskie zobowiązują się przestrzegać. Podmiotowość prawną Unia Europejska ma zyskać dopiero po ratyfikacji Traktatu reformującego.
Według podpisanego w 1992 roku traktatu z Maastricht podstawowymi celami Unii są:
- promowanie ekonomicznego i społecznego postępu poprzez zacieśnianie współpracy gospodarczej i likwidowanie barier w obrocie handlowym między państwami członkowskimi,
- wzmacnianie obrazu Unii jako jednego ciała politycznego mówiącego jednym głosem na arenie międzynarodowej poprzez prowadzenie wspólnej polityki zagranicznej,
- dążenie do stworzenia obywatelstwa europejskiego i poczucia przynależności do jednej wspólnoty u zwykłych obywateli poprzez zapewnienie jednakowych norm prawnych i pełnej swobody przepływu ludzi w obrębie Unii,
- rozwijanie obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwego traktowania, którym ma być UE poprzez wprowadzanie wspólnych norm prawnych, socjalnych i stałą poprawę poziomu życia państw uboższych.
Czwarty filar w budowie[potrzebne źródło] polegający na wspólnej polityce obronnej. (Zoczacz: UZE)
Krótka historia Unii Europejskiej [edytuj]
Geneza tendencji zjednoczeniowych [edytuj]
U podstaw europejskich tendencji zjednoczeniowych leży wspólna w znacznej części historia i kultura narodów zamieszkujących ten kontynent.
Od I wieku p.n.e. do V wieku n.e. większość zachodniej Europy i część wschodniej znajdowała się w Imperium Rzymskim. Wyparcie Rzymu z południowych wybrzeży Morza Śródziemnego przez islam i ekspansja cywilizacji rzymsko i grecko - chrześcijańskiej na północ połączona z upadkiem Zachodniego Cesarstwa doprowadziły do wytworzenia się kulturowej i gospodarczej wspólnoty europejskiej, która zastąpiła śródziemnomorską. Z tradycji Imperium Romanum w znacznej mierze czerpał natchnienie średniowieczny uniwersalizm europejski, który wyrażał się w ideach zwierzchnictwa cesarskiego (Karolingowie, Ottonowie) lub papieskiego nad światem chrześcijańskim.
Wraz z ekspansją zamorską poszczególnych państw, zniknięciem zagrożenia ze strony cywilizacji pozaeuropejskich i rozbiciem kulturowym Europy Zachodniej (reformacja i kontrreformacja) tendencje zjednoczeniowe w okresie nowożytnym osłabły. W wieku XVIII i XIX porządek europejski opierał się na systemie sojuszy monarchii (polityka równowagi sił), w którym pierwsze skrzypce odgrywały, w znacznej mierze samowystarczalne mocarstwa kolonialne (Wielka Brytania, Francja, Rosja, później Niemcy). Odstępstwem od tego stanu rzeczy był okres dominacji napoleońskiej na kontynencie na pocz. XIX wieku (charakteryzujący się centralizmem władzy, która roztaczała się od Kanału La Manche po wschodnie granice Polski właściwej).
W XX wieku wobec znacznego osłabienia państw zachodnioeuropejskich na arenie światowej (dekolonializm, wojny światowe) i opanowaniu Europy Wschodniej przez komunizm, na nowo wzmocnieniu uległy tendencje zjednoczeniowe Europy Zachodniej (w ramach wspólnoty atlantyckiej). Do ponownego zespolenia Europy Zachodniej i Wschodniej mogło dojść w latach 90. po upadku bloku sowieckiego.
Dużo wcześniej powstał ruch paneuropejski. Jego idee nie zostały jednak od razu zrealizowane. W 1949 r. powstała pierwsza organizacja międzyrządowa integrująca kraje zachodnioeuropejskie - Rada Europy.
Mało kto wie, że już w 1831 roku Polak Wojciech Jastrzębowski napisał tekst, który opisywał ideę zjednoczonej Europy i który można określić jako pierwszy w historii projekt jej konstytucji.
Wspólnoty Europejskie [edytuj]
Jednak to nie Rada Europy, lecz powstała trzy lata później z inicjatywy jednego z ojców integracji europejskiej Roberta Schumana Europejska Wspólnota Węgla i Stali (EWWiS), powstała na mocy traktatu paryskiego z 18 kwietnia 1951 roku, stała się zalążkiem przyszłej Unii Europejskiej. W skład EWWiS weszło 6 państw: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Republika Federalna Niemiec i Włochy. Celem było utrzymanie trwałego pokoju między krajami europejskimi poprzez międzynarodowe powiązanie przemysłu węglowego i stalowego, niezbędnych wówczas do prowadzenia wojny.
Obok niej na mocy traktatów rzymskich z 25 marca 1957 roku utworzono Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG) oraz Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Euratom). W ich skład weszli wszyscy członkowie EWWiS.
Trzy Wspólnoty Europejskie już od 1958 r. miały wspólne niektóre organy (Zgromadzenie Parlamentarne i Trybunał Sprawiedliwości). Pełne połączenie instytucjonalne nastąpiło w 1967 roku, gdy wszedł w życie Traktat Fuzyjny.
Liczba członków Wspólnot zwiększyła się w 1973 roku, gdy przyłączyły się do nich Wielka Brytania, Dania i Irlandia, co zostało nazwane pierwszą falą przyjęć. Kandydująca wówczas Norwegia nie przyłączyła się z powodu sprzeciwu swoich obywateli.
Druga fala nastąpiła w latach 80. kiedy to do EWG przystąpiła Grecja (w 1981 r.), Hiszpania i Portugalia (w 1986 r.).
W 1985 r. miał miejsce jedyny przypadek opuszczenia Wspólnot: wystąpiła z nich autonomiczna część Danii - Grenlandia.
NRD stała się częścią Unii w momencie przywrócenia jedności z RFN w 1990 roku.
Trzecia fala przyjęć (już do Unii Europejskiej) nastąpiła w 1995 roku, kiedy to przyjęto Austrię, Szwecję i Finlandię, zaś Norwegia ponownie odmówiła wstąpienia.
W 1985 roku uzgodniono w Układzie z Schengen utworzenie systemu wspólnej kontroli granic i zniesienie wizowych granic wewnętrznych w obrębie Hiszpanii, Francji, Włoch, krajów Beneluksu, Danii i Niemiec, a rok później ustalono utworzenie korpusu wspólnych sił wojskowych krajów Wspólnot.
W ramach Wspólnot stopniowo doszło do utworzenia Wspólnego Jednolitego Rynku poprzez likwidację barier celnych, wprowadzanie wspólnych norm prawnych i technicznych oraz prowadzenie wspólnej polityki rolnej.
Równolegle dochodziło też do zacieśniania więzi politycznych między krajami Wspólnot. W 1986 r. podpisano Jednolity Akt Europejski, zwiększający kompetencje EWG.
7 lutego 1992 r. został podpisany Traktat z Maastricht, na mocy którego 1 listopada 1993 r. powstała Unia Europejska.
Traktat nie likwidował Wspólnot Europejskich, zmienił jedynie nazwę EWG na Wspólnota Europejska. W Maastricht znacznie rozszerzono zakres wspólnej polityki i opracowano harmonogram wprowadzenia Unii Gospodarczo-Walutowej (jej efektem było wprowadzanie wspólnej waluty euro od 1999 roku).
Kolejnym ważnym traktatem był też Traktat amsterdamski z 1997 roku, który częściowo zmienił i jednocześnie rozszerzył wcześniejsze ustalenia z Maastricht. Pod koniec 2000 r. parafowano Traktat Nicejski reformujący instytucje unijne w celu zapewnienia sprawnego funkcjonowania po kolejnym rozszerzeniu UE. Na szczycie w Nicei proklamowano również Kartę Praw Podstawowych, mającą gwarantować prawa człowieka i swobody obywatelskie.
16 kwietnia 2003 roku przedstawiciele rządów 15 państw członkowskich i 10 kandydujących podpisali w Atenach traktat akcesyjny rozszerzający Unię. 1 maja 2004 roku nastąpiła czwarta fala, największe w historii rozszerzenie UE, wstąpiło do wspólnoty 10 krajów, czyli Estonia, Łotwa, Litwa, Polska, Czechy, Słowacja, Węgry, Słowenia, Malta oraz Cypr.
25 kwietnia 2005 roku Bułgaria i Rumunia podpisały traktat akcesyjny w Luksemburgu otwierający tym krajom drogę do wejścia do Unii Europejskiej 1 stycznia 2007 roku.
Obecnie trwa ratyfikacja Traktatu lizbońskiego.
Traktat Lizboński [edytuj]
Zwany też Traktatem Reformującym. Zawiera zmiany w Traktacie o Unii Europejskiej i Traktacie o Wspólnocie Europejskiej (zmienia nazwę na Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej).Planowo ma wejść w życie (o ile przejdzie proces ratyfikacji) 1 stycznia 2009. Powstał po fiasku Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy.
Struktura instytucjonalna Unii [edytuj]
Struktura instytucjonalna
Instytucje międzyrządowe [edytuj]
Rada Europejska [edytuj]
Radę Europejską tworzą szefowie rządów państw członkowskich i prezydenci Francji i Finlandii (choć zwykle towarzyszą im też premierzy) oraz przewodniczący Komisji Europejskiej. W obradach biorą też udział ministrowie spraw zagranicznych państw członkowskich, a także jeden z członków Komisji.
Przewodniczącym Rady jest przedstawiciel państwa sprawującego w danym momencie przewodnictwo Unii, zmienia się więc co pół roku. Konstytucja dla Europy podpisana 29 października 2004 r. przewiduje, że przewodniczący Rady ma być wybierany przez wszystkie państwa członkowskie na 2,5 roku.
Rada Europejska zbiera się co najmniej 4 razy w roku, na krótkich, zwykle dwudniowych spotkaniach. Zgodnie z traktatem nicejskim, od momentu rozszerzenia Unii 1 maja 2004 r. wszystkie spotkania Rady odbywają się w Brukseli.
Nie należy jej mylić z Radą Europy, która jest osobną organizacją.
Kompetencje Rady Europejskiej:
- Określa ogólne wytyczne polityki Europejskiej
- Wyznacza kierunki rozwoju organizacji
- Koordynuje politykę zagraniczną państw członkowskich oraz zajmuje stanowisko wobec najważniejszych problemów światowych
- Podejmuje decyzje o przyjęciu nowych członków i stowarzyszenia
Rada Unii Europejskiej [edytuj]
Premier Słowenii - kraju Prezydencji styczeń-czerwiec 2008
Rada Unii Europejskiej, dawniej zwana Radą Ministrów lub Radą Ministrów Unii Europejskiej, jest głównym organem decyzyjnym Wspólnot Europejskich. Rada UE przybrała obecną nazwę na mocy własnej decyzji w 1993 roku. Jednakże w traktatach stanowiących podstawę Unii cały czas widnieje nazwa Rada (Wspólnot Europejskich). Rada, w zależności od rozpatrywanych spraw, składa się bądź z ministrów spraw zagranicznych każdego z państw członkowskich Unii Europejskiej (jest to wtedy tzw. Rada Ogólna), bądź z takiej samej liczby ministrów innego resortu (Rada Branżowa).
Przewodniczącym Rady jest minister z kraju sprawującego aktualnie prezydencję. Prezydencja Rady przypada co pół roku na kolejne państwo członkowskie.
Miejsce spotkań Rady UE- najważniejszego organu decyzyjnego Unii Europejskiej
Instytucje ponadnarodowe [edytuj]
Parlament Europejski [edytuj]
Parlament Europejski jest jednoizbowy i reprezentuje obywateli państw należących do Unii. Oficjalną siedzibą Parlamentu jest Strasburg, choć komisje parlamentarne i władze klubów mieszczą się w Brukseli. Sekretariat i biblioteka ma zaś swoją siedzibę w Luksemburgu. Parlament Europejski liczy obecnie 785 członków (deputowanych), sprawujących mandat wolny, wybieranych na pięcioletnią kadencję. W Polsce w stosunku do członków PE używa się potocznie określenia "europarlamentarzysta" lub "eurodeputowany", natomiast oficjalne określenie brzmi: "poseł do Parlamentu Europejskiego".
Budynek Parlamentu Europejskiego w Strasburgu
Najważniejsze uprawnienia Parlamentu to:
- współudział w tworzeniu prawa poprzez:
- konsultacje;
- współpracę;
- współdecydowanie;
- akceptację (zgodę) - uprawnienie to dotyczy tylko niektórych dziedzin polityki wspólnotowej, co do wielu pozostałych dziedzin wyłączne kompetencje prawodawcze ma Rada Unii Europejskiej;
- uprawnienia budżetowe - Parlament zatwierdza corocznie budżet i udziela Komisji absolutorium z jego wykonania;
- uprawnienia kontrolne;
- zatwierdzanie Komisji i jej przewodniczącego;
- prawo uchwalenia wotum nieufności wobec Komisji (większością 2/3 głosów);
- prawo zadawania pytań Komisarzom;
- zwyczajowa możliwość zadawania pytań Radzie;
- powoływanie Rzecznika Praw Obywatelskich.
Kandydaci do Parlamentu startują w wyborach zwykle w barwach którejś z partii istniejącej w swoim kraju, jednak po wejściu do Parlamentu przyłączają się oni zwykle do jednej z frakcji politycznych funkcjonujących oficjalnie w Parlamencie lub pozostają niezależni. Frakcje te odpowiadają mniej więcej ogólnemu podziałowi partii politycznych w Europie. Posłowie zasiadają w izbie parlamentu według przynależności do frakcji a nie według przynależności narodowej.
Komisja Europejska [edytuj]
Komisja Europejska, oficjalnie Komisja Wspólnot Europejskich, to rodzaj rządu Unii Europejskiej, odpowiedzialnego za bieżącą politykę Unii, nadzorującą prace wszystkich jej agencji i zarządzającej funduszami Unii. Siedzibą Komisji jest Bruksela. Po wejściu w życie traktatu nicejskiego członkami Komisji jest każdorazowo tyluż komisarzy, ile państw liczy Unia (od początku roku 2007, po wejściu Bułgarii i Rumunii liczba ta wynosi 27). Każdy z komisarzy jest odpowiedzialny za określony dział pracy, są więc oni odpowiednikami ministrów w zwykłym rządzie. Ich wyznaczenia dokonuje jednak nie przewodniczący Komisji, lecz rządy poszczególnych państw. Członkowie komisji nie mogą czuć się związani żadnymi instrukcjami - są politykami, których powołanie rekomenduje Rada Europejska i zatwierdza Parlament Europejski. Ich zadaniem jest nadzór nad przydzielonymi im dyrekcjami generalnymi.
Instytucje sądowe i kontrolne [edytuj]
Siedziba Trybunału Sprawiedliwości
Trybunał Sprawiedliwości [edytuj]
Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich (franc. Cour de Justice des Communautés européennes) jest sądem międzynarodowym, konstytucyjnym i administracyjnym. Powstał na mocy traktatu o EWWiS, a na mocy umowy o wspólnych instytucjach z 25 marca 1957 roku oraz Protokołu o statucie Trybunału Sprawiedliwości, objął jurysdykcją sprawy wszystkich trzech Wspólnot. W jego skład wchodzi 27 sędziów mianowanych przez każde państwo członkowskie oraz 8 rzeczników generalnych (adwokatów) obsadzanych na sześcioletnią kadencję na zasadzie rotacji. Orzeczenia Trybunału mają charakter ostateczny. Siedzibą Trybunału jest Luksemburg.
Nie należy mylić z Europejskim Trybunałem Praw Człowieka z Strasburga, który jest organem Rady Europy
Do rozpatrywania drobniejszych spraw
Logo Trybunału Obrachunkowego
Znany też jako Trybunał Rewidentów Księgowych
Instytucje gospodarcze [edytuj]
obejmujący EBC i banki centralne państw członkowskich
Europejski Bank Centralny (EBC) [edytuj]
Europejski Bank Centralny
EBC jest bankiem centralnym Unii Europejskiej i w tym charakterze odpowiada za:
- nadzorowanie systemów bankowych w krajach Unii;
- zbieranie danych statystycznych potrzebnych dla prowadzenia polityki monetarnej;
- funkcjonowanie systemów płatniczych (zwłaszcza systemu TARGET);
- zapobieganie fałszerstwom banknotów;
- współpracę z innymi organami w zakresie regulacji rynków finansowych.
Poprzednikiem EBC był Europejski Instytut Walutowy, który nie dysponował kompetencjami władczymi i funkcjonował jedynie jako ciało doradcze krajowych banków centralnych. Jego głównym zadaniem było przygotowanie wprowadzenia wspólnej waluty na obszarze Unii.
EBC powstał 1 czerwca 1998 roku w drodze porozumienia krajowych banków centralnych. Konsekwencją tego kroku była likwidacja walut narodowych w ramach Eurosystemu (obejmującego początkowo 11 krajowych banków centralnych) oraz wprowadzenie w ich miejsce wspólnej waluty euro. Nastąpiło to 1 stycznia 1999 roku, rok później do Eurosystemu dołączył, jako dwunasty członek, grecki bank centralny. Siedzibą EBC jest Frankfurt nad Menem.
Inne jednostki [edytuj]
Instytucje doradcze [edytuj]
Siedziba Komitetu Regionów i Komitetu Społeczno-Ekonomicznego
Inne organy [edytuj]
Pomocnicze jednostki organizacyjne [edytuj]
Powiązane organizacje [edytuj]
Członkowie UE i kraje kandydujące [edytuj]
Zobacz też: Terytoria specjalne państw członkowskich Unii Europejskiej oraz Rozszerzenia Unii Europejskiej
Unia Europejska na arenie międzynarodowej [edytuj]
Członkostwo w organizacjach międzynarodowych:
- jako Unia: Kwartet Bliskowschodni, South Asian Association for Regional Cooperation, G8 (dodatkowa reprezentacja)
Wysoki Przedstawiciel ds WPZIB UE
- jako Wspólnota Europejska: ASEAN (dialog), ARF (dialog), Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju, IDA, Organizacja Państw Amerykańskich (obserwator), OECD, WTO
- Komisja Europejska: Australian Group, CBSS, CERN, FAO, G-10, NSG- Nuclear Suppliers Group (obserwator), ONZ (obserwator)
- Europejski Bank Centralny: Bank Rozrachunków Międzynarodowych
- Europejski Bank Inwestycyjny: Zachodnioafrykański Bank Rozwoju WADB
Zobacz też: Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej
Gospodarka krajów Unii Europejskiej [edytuj]
W państwach panuje dosyć wysoki stopień redystrybucji dochodów, dochodzący do 60% PKB (w Szwecji). Główną gałąź gospodarki tych krajów stanowią usługi (telekomunikacje, bankowe, budowlane, transportowe - w tym samochodowe, morskie i lotnicze itd.), w dalszej kolejności przemysł oraz schemizowane i zautomatyzowane rolnictwo.
Większość PKB wytwarza sektor prywatny, jednak dosyć duży udział w nim ma sektor państwowy: w Szwecji - około 30% (w latach 80. ponad 40%), w Polsce obecnie około 25%, we Francji w rękach państwowych pozostaje kolej, elektrownie (EDF, który posiada kilka elektrowni w Polsce), dystrybucja gazu (GDF) i wiele innych przedsiębiorstw, które są dochodowe i zasilają budżet państwa. W przypadku EDF są to dochody bardzo duże, gdyż sprzedaje on energię do Zagłębia Ruhry. Porty morskie w Rotterdamie, Hamburgu, Marsylii, Genui, Londynie i Le Havre są jednymi z największych na świecie. Lotniska w Paryżu i Londynie obsługują po 70 milionów pasażerów rocznie, czyli o 30 milionów mniej niż największe amerykańskie lotniska w ludniejszym Nowym Jorku. Londyn jest uważany za finansową stolicę świata, gdyż jest miastem, przez które kwotowo przepływa najwięcej pieniędzy na świecie rocznie; amerykański Nowy Jork utracił swoją pierwszą pozycję ok. 2004.
Fiński koncern Nokia posiada 36% światowego rynku telefonów komórkowych. Europejskie firmy, jak France Telecom, mają udziały w sieciach telefonicznych na całym świecie. Niemcy zajmują trzecie miejsce na świecie pod względem produkcji samochodów, cała Unia zaś pierwsze: najważniejsze motoryzacyjne koncerny europejskie to DaimlerChrysler (Mercedes-Benz, Chrysler, Maybach, także udziały w Mitsubishi), BMW, Volkswagen (do tego koncernu należą także Audi, Skoda, Seat, Bentley, Lamborghini i Bugatti), Porsche, MAN AG, PSA (Citroën i Peugeot), Renault, Fiat (także Ferrari i Iveco), Volvo AB (nadal należy do Szwedów). Montownie swoich samochodów mają także amerykański Ford (także samochody osobowe Volvo, Jaguar i DAF) i GM (Opel, Scania i Saab) oraz firmy azjatyckie. We Francji swoją siedzibę ma jeden z dwóch największych koncernów lotniczych Airbus, w Szwecji produkuje się samoloty Saab. W Europie produkuje się superszybkie pociągi (TGV firmy Alstom).
Europejskie sieci supermarketów, jak Carrefour i Auchan, funkcjonują na całym świecie. Rozwinięty też jest przemysł produkujący sprzęt gospodarstwa domowego (Bosch, Electrolux, Zanussi), chemiczny, petrochemiczny (Shell, BP), elektroniczny (Philips), farmaceutyczny, stoczniowy i spożywczy. Ważną funkcję pełnią telekomunikacyjne satelity europejskie Eutelsat i Astra, należąca do luksemburskiego SES. Francja, Wielka Brytania i Włochy są najczęściej odwiedzanymi krajami na świecie, z czego czerpią ogromne korzyści drobni przedsiębiorcy oraz budżety tych państw, gdyż obcokrajowcy płacą podatek od towarów i usług przy wszelkich zakupach. W Austrii istnieją najdłuższe i najlepsze na świecie trasy narciarskie. Danię odwiedza co roku 5 mln turystów, czyli tyle, ile wynosi liczba mieszkańców.
Obecnie kraje starej Unii znajdują się w słabszej kondycji: ich wzrost gospodarczy waha się między 0% a 2%, ale tyle samo wynosi on na przykład w Japonii. Jednocześnie mają niski przyrost naturalny i większe ograniczenia imigracyjne niż w krajach zamożnych o mniejszym zaludnieniu. Niemcy są pierwsi na świecie pod względem wartości eksportu swoich produktów, nawet przed ludniejszą Japonią. W Szwecji, Finlandii i Danii wzrost wynosi ponad 3%. W gorzej rozwiniętych krajach nowej Unii wynosi on zwykle 4-7% (Polska), 5-8% (Słowacja) czy 8-12% (Estonia). Należy jednak zauważyć, że PKB tych krajów tuż po wprowadzeniu gospodarki rynkowej notowało gwałtowny spadek w związku z utratą rynku radzieckiego: w Polsce było to -17%, w przypadku Bułgarii nawet -40%, a poziom PKB z czasów socjalizmu odzyskała dopiero w 2003.
Kraje Unii mają zintegrowane rynki pracy z Islandią, Liechtensteinem i Norwegią w ramach Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Umowa dotycząca wolnego przepływu pracowników została zawarta także ze Szwajcarią. Zróżnicowania regionalne są bardzo duże, na przykład południowe rejony Włoch, niektóre rejony Portugalii są na tym samem poziomie co nowe kraje członkowskie. Słowenia, Czechy i Polska są pod względem dochodu na głowę mieszkańca na poziomie Portugalii, która do lat 70. koncentrowała się na utrzymywaniu swoich kolonii, a nie wzroście gospodarczym.
Finanse UE [edytuj]
Unia Europejska finansowana jest nieproporcjonalnie przez państwa. Głównym płatnikiem netto są Niemcy, a następnie Wielka Brytania. W latach osiemdziesiątych rządzący w Brytanii brytyjscy konserwatyści uzyskali rabat, ze względu na małą kwotę subwencji rolniczych. Ostatnio zrodził się pomysł stworzenia podatku europejskiego. Miałoby to być na przykład dwa punkty procentowe z podatku od towarów i usług. Wtedy najwięcej płaciłyby te kraje, w których najwięcej się konsumuje. Byłby to sposób na zmniejszenie brytyjskiego rabatu, a Niemcy, ponieważ są największą gospodarką Unii i najbardziej ludnym krajem, pozostałyby największym płatnikiem. Największym odbiorcą funduszów Unii była przez lata Hiszpania: w Madrycie wybudowano za te pieniądze na przykład metro. Francja zaś jest największym odbiorcą dotacji unijnych dla rolnictwa. Same dotacje stanowią zwrot 98% francuskiej kontrybucji brutto. Jeżeli liczyć również zyski francuskich rybaków i zyski mieszkańców Strasburga, Francja jest beneficjentem netto UE.
Zobacz więcej w osobnym artykule: Euro.
Utworzenie waluty euro [edytuj]
Decyzja o utworzeniu wspólnej waluty Unii Europejskiej została zapisana w traktacie z Maastricht. Jednak na skutek porażki Unii Monetarnej, zwanej popularnie "wężem walutowym", wprowadzenie wspólnej waluty zostało znacznie opóźnione. Dopiero utworzenie Europejskiego Banku Centralnego i systemu Eurosystem, będącego skutkiem traktatu amsterdamskiego, doprowadziło do faktycznego wdrożenia tej waluty.
Oficjalna konstrukcja znaku graficznego euro
Znak graficzny euro [edytuj]
Znakiem graficznym euro jest grecka litera ε (epsilon) przecięta dwiema równoległymi liniami. Symbolizuje ona korzenie cywilizacji europejskiej, próby zintegrowania naszego kontynentu i zapewnienia stabilizacji wewnętrznej. Niektórzy dopatrują się również w symbolu euro wyzwania dla dolara amerykańskiego, dla którego charakterystyczną cechą są dwie pionowe linie.
Emisja euro [edytuj]
Banknoty euro są drukowane pod bezpośrednią kontrolą Europejskiego Banku Centralnego (w 12 różnych drukarniach) i mają jednolity wygląd we wszystkich krajach
Monety są produkowane przez mennice poszczególnych krajów. Monety mają jednakowy kształt, jednakowy materiał i jednakowy wygląd awersu.
- Na awersach od 1 do 5 eurocentów przedstawiono Europę na mapie świata. Zaznaczono wszystkie kraje, również te, które nie należą do Unii.
- Na awersach od 10 do 50 eurocentów przedstawiono poszczególne kraje członkowskie w pewnej odległości od siebie.
- Na awersach monet o wartości 1 i 2 euro, kraje złączone są w jedną całość, co odzwierciedla dewizę Jedności w różnorodności.
Rewersy natomiast są, inne w każdym z krajów, które decydują jakie symbole są tam zamieszczone.
Dystrybucją banknotów i monet zajmują się poszczególne banki centralne krajów strefy euro pod ścisłą kontrolą Europejskiego Banku Centralnego.
Euro w Polsce [edytuj]
Jak wynika z informacji podanych przez ministerstwo finansów (8 lutego 2006), Polska będzie gotowa aby wejść do strefy euro w 2009 r. Przyjmując za obowiązujący zaktualizowany program konwergencji Polska nie spełni do 2008 roku wyznaczonych kryteriów - jednym z nich jest deficyt. Zgodnie z decyzją Eurostatu o klasyfikowaniu środków przekazywanych do OFE poza sektorem instytucji rządowych i samorządowych w 2008 roku przekroczy 3 proc. i wyniesie 3,7 proc. PKB. Obecne optymistyczne prognozy zakładają wprowadzenie w Polsce waluty Euro w 2012 roku.
Na mocy rozporządzenia ministra finansów z 15 kwietnia 2004 roku (Dz. U. nr 73 poz. 658) również w Polsce można używać euro do rozliczeń, w których jedną stroną jest konsument czy odbiorca usług - tzn. np. w sklepie czy u fryzjera.
Poziom życia w Unii Europejskiej [edytuj]
Kraje Unii Europejskiej składającej się z 27 państw mają łącznie najwyższy na świecie produkt krajowy brutto. Pod względem dochodu na głowę mieszkańca kraje "starej" Unii są w światowej czołówce, niektóre regiony Europy, na przykład Bawaria czy Île-de-France, mają prawie dwukrotnie wyższy niż obecny poziom z 27 państwami.
Tabela ilustruje wielkość produktu krajowego brutto ważonego parytetem siły nabywczej, wielkość PKB (PSN) per capita (czyli na osobę) oraz PKB (nominalny) per capita dla całej Unii, a także dla każdego z krajów członkowskich, kandydujących i aspirujących. Dane w tabeli i na wykresie to przewidywania na rok 2006, na mapie pewne informacje na rok 2005 - potwierdzone dane są na rok 2005 - patrz en wiki.
Poziom PKB
per capita krajów UE w dolarach (
2005)
Porównanie PKB PSN
per capita krajów Unii Europejskiej (
2006)
Państwa członkowskie |
PKB PSN
(w mld. $) |
PKB PSN
na osobę (tys. $) |
PKB
na osobę (tys. $) |
wg wsk. siły nabywczej[1] |
Unia Europejska |
12 329 |
26,9 |
29,2 |
100 |
Luksemburg |
32 |
70,0 |
74,4 |
280 |
Irlandia |
175 |
42,1 |
50,3 |
144 |
Dania |
196 |
36,1 |
46,7 |
127 |
Austria |
279 |
34,1 |
38,0 |
133 |
Belgia |
338 |
32,5 |
35,3 |
123 |
Finlandia |
168 |
32,2 |
36,8 |
117 |
Holandia |
523 |
32,0 |
38,3 |
131 |
Wielka Brytania |
1 911 |
31,5 |
36,5 |
118 |
Niemcy |
2 610 |
31,5 |
33,4 |
113 |
Szwecja |
280 |
30,8 |
38,8 |
121 |
Włochy |
1 780 |
30,5 |
29,7 |
104 |
Francja |
1 890 |
30,2 |
33,9 |
113 |
Hiszpania |
1 081 |
26,0 |
28,0 |
102 |
Słowenia |
46 |
23,1 |
19,8 |
87 |
Grecja |
247 |
22,5 |
20,6 |
89 |
Cypr |
18 |
21,7 |
21,8 |
94 |
Malta |
8 |
20,8 |
13,9 |
77 |
Czechy |
210 |
20,6 |
12,4 |
79 |
Portugalia |
213 |
20,2 |
16,7 |
75 |
Węgry |
172 |
17,7 |
11,9 |
66 |
Estonia |
25 |
17,7 |
10,3 |
67 |
Polska |
647 |
17,4 |
9,29 |
53 |
Słowacja |
96 |
17,3 |
9,25 |
63 |
Litwa |
54 |
15,7 |
8,01 |
58 |
Łotwa |
33 |
14,2 |
7,63 |
56 |
Bułgaria |
77 |
9,83 |
3,66 |
37 |
Rumunia |
196 |
8,88 |
4,05 |
38 |
Kandydaci (państwa stowarzyszone): |
Chorwacja |
59 |
13,2 |
8,83 |
50 |
Turcja |
612 |
8,39 |
5,11 |
29 |
Macedonia |
17 |
8,29 |
2,51 |
27 |
Bośnia i Hercegowina |
24 |
6,16 |
2,59 |
bd |
Pretendenci: |
Albania |
20 |
5,71 |
2,63 |
bd |
Serbia |
41 |
4,40 |
2,04 |
bd |
Czarnogóra |
2 |
3,80 |
1,78 |
bd |
Społeczeństwo Unii Europejskiej [edytuj]
Obywatelstwo [edytuj]
Obywatelem Unii Europejskiej jest każdy kto posiada obywatelstwo jednego z krajów członkowskich. Obywatelstwo UE nie zastępuje obywatelstwa krajowego a jedynie je uzupełnia. Traktatowo przyznane uprawnienia:
1. Prawo do swobodnego poruszania się i pobytu na obszarze państw członkowskich (art.18 TWE). Zobacz też: Swobodny przepływ osób
2. Czynne i bierne prawo wyborcze w wyborach samorządowych i w wyborach do Parlamentu Europejskiego w państwie zamieszkania a nie obywatelstwa (art. 19 ust. 1 i ust.2 TWE).
3. Prawo petycji do Parlamentu Europejskiego (art. 21 i art. 194 TWE).
4. Prawo skargi do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich (art. 21 i art. 195 TWE).
5. Ochrona dyplomatyczna i konsularna obywateli UE (art. 20 TWE).
6. Prawo nieskrępowanego dostępu do dokumentów Unii Europejskiej (art. 255 TWE).
7. Ubezpieczenia społeczne obywateli (art. 42 TWE).
8. Niepełnosprawny obywatel Unii Europejskiej (art. 13 TWE).
9. Inne prawa obywateli Unii Europejskiej.
Należeć do nich będą przede wszystkim regulacje zawarte w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Jest ona bowiem katalogiem podstawowych praw jednostki.
Większość ludności zamieszkującej Europę to chrześcijanie. Nie sposób określić dokładnej liczby chrześcijan, ponieważ w niektórych krajach, takich jak Francja, Belgia i Luksemburg konsekwentnie i dosłownie przestrzega się świeckości państwa i państwowe instytuty statystyczne i ośrodki badawcze nie zbierają informacji na temat denominacji religijnych. Z kolei w innych krajach, w których nie ma formalnego rozdziału Kościoła od państwa, jak w Wielkiej Brytanii, Danii czy Grecji i gdzie obywatele z założenia są członkami Kościołów państwowych, liczba chrześcijan jest wysoce zawyżona. W krajach tych przynależność do Kościołów państwowych jest jedną z wielu oznak tożsamości narodowej, rzadziej natomiast oznacza identyfikację z określonymi doktrynami religijnymi.
We Francji, Niemczech i Wielkiej Brytanii żyją największe w Europie Zachodniej społeczności żydowskie, ale w całej Unii wyznawców judaizmu jest bardzo niewielu, około 1 - 1,5 miliona (0,2 - 0,3 % populacji). Wyznawcy islamu stanowią około 16 - 19 milionów, czyli około 3,2 - 3,8 % populacji. Muzułmanie w znacznej większości są ludnością o rodowodzie imigranckim, którzy począwszy od lat 60. XX wieku do krajów Europy Zachodniej zaczęli być ściągani z Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu jako tania siła robocza, lub którzy zaczęli napływać w poszukiwaniu lepszych warunków życia. Wielu innych mieszkańców Unii o rodowodzie imigranckim także pozostało przy swych tradycyjnych wyznaniach i w niektórych krajach stanowią całkiem sporą mniejszość religijną, jak np. sikhowie, hinduiści, bahaiści, rastafarianie, spirytualiści i wyznawcy voodoo w Holandii i Wielkiej Brytanii. W krajach Europy Zachodniej wielu wyznawców zdobyły religie wschodnie lub nowe religie i sekty, np. buddyzm, krysznaizm, neopogaństwo, New Age, scjentologia i w śladowych ilościach satanizm.
Kraje starej Unii charakteryzują się słabą religijnością, oprócz Irlandii, Portugalii, Grecji oraz Malty. Podobnie kraje byłego bloku komunistycznego, poza Polską, Słowacją i Rumunią. W krajach Beneluxu, Skandynawii, Estonii i Czechach większość mieszkańców deklaruje ateizm, agnostycyzm lub po prostu nie utożsamia się z żadną ze wspólnot wzynaniowych, a wskaźnik praktyk religijnych ogranicza się zwykle do kilku % społeczeństwa. Ponadto dominuje przekonanie, że wiara jest sprawą wyłącznie prywatną, która nie powinna przejawiać się w sferze publicznej. Przekonanie to jest rozpowszechnione zarówno w laickich Francji, Belgii i Luksemburgu, a także w krajach o tradycji protestanckiej, które w większym stopniu niż katolickie państwa Unii Europejskiej czy prawosławne Cypr i Grecja, uległy sekularyzacji. Generalnie we wszystkich państwach Unii Europejskiej można zauważyć coraz mniejszy udział wiernych w uczestnictwie w nabożeństwach, celebrowaniu świąt, spadek zawierania kościelnych związków małżeńskich, chrztów i pogrzebów w obrządkach chrześcijańskich, a także kryzys powołań kapłańskich i zanikanie życia zakonnego. Zjawiskom tym towarzyszy również postrzeganie Kościołów jako jednego z wielu "towarów" w postmodernistycznym świecie, w którym górę biorą popkultura, konsumpcjonizm i hedonizm. W Belgii, Francji i Austrii wśród elit politycznych, intelektualnych i artystycznych popularne są poglądy antyklerykalne i praktyki masońskie. Na skutek odpływu wiernych i daleko posuniętej laicyzacji życia publicznego, wiele Kościołów protestanckich zamieniło się w Niemczech, Holandii i Skandynawii w swego rodzaju świeckie organizacje charytatywne. Wiele budynków kościelnych, które od lat świecą pustkami, lub parafii nie stać na ich utrzymanie, wyburza się, lub przerabia na muzea, galerie, sale konferencyjne, hotele, a nawet na dyskoteki, domy towarowe, centra kosmetyczno-rekreacyjne i stacje benzynowe. Niektórzy duchowni Kościołów protestanckich, choć szanują chrześcijańskie wartości, nierzadko deklarują brak wiary w Boga, akceptują antykoncepcję, prawo do aborcji, zapłodnienia in vitro, swobodę obyczajową i udzielają błogosławieństw związkom homoseksualnym.
Unia Europejska gwarantuje wolność religijną i zakazuje prześladowania z przyczyn religijnych, pozostając laicką i neutralną religijnie. Zasadę tę podziela znaczna większość obywateli Unii. Z sondażu przeprowadzomego w 2005 roku przez ośrodek badający opinię publiczną Eurobarometr wynika, że tylko 52 % mieszkańców Unii Europejskiej deklaruje wiarę w Boga, kolejne 27 % dopuszcza możliwość istnienia nieokreślonej siły wyższej, a 18 % deklaruje ateizm. Pozostałe 3 % badanych nie chciało lub nie potrafiło się określić. Statystyki te dla poszczególnych krajów Unii są niezwykle zróżnicowane, a udział osób wierzących w Boga waha się od zaledwie 15 - 25 % społeczeństwa (Szwedzi, Estończycy i Czesi), aż po 80 % i więcej (Polacy, Portugalczycy, Maltańczycy, Cypryjczycy, Grecy i Rumuni).
Unia Europejska szanuje różnorodność kulturową krajów członkowskich. Wspiera się wymianę kulturową. Jednymi z ważniejszych projektów w tej dziedzinie są Europejskie miasta kultury. W Europie narodziła się sztuka i literatura, która wpłynęła na cały świat. Najwybitniejsi europejscy pisarze czytani są ciągle na całym świecie przez ludzi wykształconych, również autorzy polscy. W krajach Europy Zachodniej widoczne są wpływy kultur pozaeuropejskich. Spowodowane jest to imigracją Latynoamerykanów, Afrykanów i Azjatów do Europy. W Danii i Holandii na kulturę państwo przeznacza około 250 euro na głowę mieszkańca rocznie. Jest to jednocześnie najwyższy wskaźnik na świecie.
Jan Kułakowski. Nieco później, 25 maja 1990 r. Polska złożyła oficjalny wniosek o rozpoczęcie negocjacji umowy o stowarzyszeniu ze Wspólnotami Europejskimi. Umowa taka, znana pod nazwą Układu Europejskiego, została podpisana 16 grudnia 1991 roku, a weszła w życie 1 lutego 1994 roku (część handlowa - 2 lata wcześniej).
W 1993 r. na szczycie Rady Europejskiej w Kopenhadze ustalono polityczno-ekonomiczne kryteria (kryteria kopenhaskie), jakie musiały spełnić państwa Europy Środkowo-Wschodniej, aby mogły ubiegać się o przystąpienie do Unii. Oficjalny wniosek o członkostwo Polska złożyła 8 kwietnia 1994 roku w Atenach.
8 sierpnia 1996 roku powołano Komitet Integracji Europejskiej. 28 stycznia 1997 roku uchwalono Narodową Strategię Integracji.
Podczas posiedzenia Rady Europejskiej w Luksemburgu w grudniu 1997 r. zapadła decyzja o podjęciu negocjacji członkowskich z sześcioma państwami: Polską, Węgrami, Czechami, Słowenią, Estonią i Cyprem - tzw. grupa luksemburska. Polska rozpoczęła negocjacje 31 marca 1998 roku. Negocjacje poprzedził tzw. screening czyli przegląd zgodności prawa wewnętrznego z prawem wspólnotowym.
Wszystkie sprawy związane z integracją Polski z UE koordynował utworzony w październiku 1996 r. Komitet Integracji Europejskiej. Negocjacje w imieniu rządu prowadził Pełnomocnik Rządu do spraw Negocjacji o Członkostwo Polski w Unii Europejskiej. Od marca 1998 r. był nim Jan Kułakowski. W październiku 2001 r. zastąpił go Jan Truszczyński. Na szczycie w Kopenhadze, zakończonym 13 grudnia 2002 r., ówczesny rząd Leszka Millera sfinalizował negocjacje. 16 kwietnia 2003 r. Polska podpisała traktat akcesyjny. Referendum w sprawie członkostwa odbyło się w dniach 7-8 czerwca 2003. W jego wyniku Polska, razem z pozostałymi z dziewięcioma innymi krajami, wstąpiła do Unii 1 maja 2004 roku.
Polska w Unii Europejskiej [edytuj]
Polska jest jednym z najludniejszych i największych krajów Unii: zajmuje 6. miejsce pod obydwoma tymi względami.
Europie może zaoferować swoje bogactwo kulturowe m.in. dzieła Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego, którzy byli znani i docenieni tylko wśród intelektualistów znających język polski. Z autorów współczesnych można wymienić Wisławę Szymborską czy Stanisława Lema, którzy doczekali się ogromnej liczby wydań i tłumaczeń. Również Chopin uważany jest za jednego z najwybitniejszych w historii muzyki[2].
Polski kapitał posiada kilka dużych w tym rejonie Europy koncernów, tzn. PKN Orlen, który posiada swoje stacje w Niemczech i na Litwie, Polsat, inwestujący także na Litwie, Grupa ITI. Polska ma jeszcze nieco słabą rozwiniętą sieć drogową, trzy pierwsze autostrady mają być gotowe w pełni dopiero około 2013 roku (główne odcinki w 2010 roku), ich budowa przez firmy prywatne jest finansowana częściowo przez Unię Europejską: odcinek autostrady A2 o długości 103 km od Strykowa do Konina został wybudowany w 82% za pieniądze unijne przy ogólnym koszcie 354 mln euro netto[3], odcinek A4 od Krzywej do Wrocławia o długości 94 kilometrów został wybudowany w 75% za pieniądze unijne przy ogólnym koszcie 175 milionów euro[4]. W najbliższych latach Polska ma dostać około 4,5 mld euro na modernizację kolei.
W najbliższych latach Polska ma być największym kwotowo odbiorcą unijnych dotacji. Polska dostaje z europejskich funduszy więcej pieniędzy, niż wpłaca do budżetu Unii. Łącznie od 2007 roku będzie miała do wykorzystania około 60 miliardów euro, czyli około 240 miliardów złotych, to jest więcej niż roczne wydatki budżetowe w ostatnich latach.
Polska ma jeden z najwyższych wzrostów gospodarczych w Europie. Obecnie Polska jest pod względem wzrostu PKB na poziomie Niemiec, Wielkiej Brytanii, Francji i Włoch z początku lat 80., a Hiszpanii z początku lat 90. Szczególnie atrakcyjną dziedziną polskiej gospodarki może być turystyka, z uwagi na naturalność polskiego krajobrazu i niskie uprzemysłowienie rejonów turystycznych oraz zabytki: stare miasta, jak Kraków, Gdańsk, Warszawa czy Wrocław. Ruch turystyczny znacznie ułatwiło otwarcie polskich granic na mocy Układu z Schengen 21 grudnia 2007. Powstają także nowe zakłady przemysłowe: przemysłu spożywczego oraz wysokich technologii (pod Wrocławiem jedna z największych w Europie fabryk monitorów ciekłokrystalicznych mająca produkować rocznie docelowo 11 milionów telewizorów i monitorów[5]). Pod Łodzią powstała fabryka komputerów Dell, która ma zapewnić pośrednio nawet 12 tysięcy miejsc pracy; koszt tej inwestycji to około 150 milionów euro: jest to jedna z największych tego typu inwestycji w tej części Europy. Polski producent samochodów FSO produkuje około 130 tys. samochodów rocznie, łącznie w Polsce FSO, Volkswagen i Opel produkują około 500 tys. samochodów rocznie, na mniejszą skalę produkuje się luksusowy samochód marki Leopard. Stocznia Gdańska jest jedną z największych w Europie.
Otwarcie kilku unijnych rynków pracy dla Polaków przyczyniło się też do spadku bezrobocia, które w niektórych powiatach sięga 30-40%, chociaż w dalszej perspektywie może się przyczynić do spadku liczby ludności i wpływów podatkowych. Zmniejsza to kwoty wypłacanych bezrobotnym zasiłków. Obliczono, że Polacy pracujący za granicą przysłali do Polski około 22 miliardów złotych, przyczyniając się do 1,5% wzrostu gospodarczego. Z programów unijnych finansowane są szkolenia dla polskich bezrobotnych: na przykład kursy obsługi komputera czy języków obcych. Rolnicy zobowiązani są sprostać wyższym normom jakościowym, a rybacy mają narzucone kwoty połowowe ze względu na ochronę mórz. Młodzi ludzie zdecydowanie łatwiej mogą podejmować studia wyższe w krajach Unii, ze względu na niższe opłaty za studnia dla obywateli Unii.
Obawy budzi możliwość wykupu taniej polskiej ziemi przez Niemców. W Hiszpanii i Portugalii w wielu nadmorskich miejscowościach mieszka mnóstwo Niemców na emeryturze, czasem prawie tyle samo, ile ludności miejscowej. Zostawiają oni tam jednak bardzo dużo pieniędzy. Po prawdopodobnym wprowadzeniu euro Polska będzie miała prawo na monetach umieścić podobizny znanych Polaków, które będą krążyć na terytorium wszystkich krajów strefy euro.
Krytyka Unii Europejskiej [edytuj]
Unia Europejska jest przez swoich przeciwników krytykowana m.in. za przerost biurokracji i nieprzemyślane decyzje. Co roku europoseł Mirosław Piotrowski organizuje konkurs na największy absurd w przepisach UE[6]. We wrześniu 2006 jury pod przewodnictwem prof. Marka Żmigrodzkiego rozstrzygnęło drugą jego edycję. W konkursie zwyciężyły:
- Regulacja Komisji Europejskiej zakazująca gotowania dotowanego mleka
- Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie zakazu powiększania biustu osobom nieletnim
- Nakaz niszczenia niewykorzystanej żywności ze stołówek, restauracji i sklepów zamiast przekazywania jej ubogim i hodowcom trzody. Można jednak przekazywać ją hodowcom zwierząt futerkowych
- Dyrektywa Komisji Europejskiej zaliczająca ślimaka do ryb lądowych (dzięki czemu Francuzi mogą dotować hodowle ślimaków)
- Marchewka jest uważana za owoc, ponieważ w Portugalii robi się z niej dżemy, ale tych przetworów w Unii nie można robić z warzyw
Od początku krytyce poddany jest cały system dopłat bezpośrednich dla rolników. Szczególnie ostro krytykowane jest utajnienie listy beneficjentów. 18 października 2006 Unia zdecydowała się ujawnić listę beneficjentów pomocy, ale dopiero od 2009 roku.
źródło(