Z Wikipedii
Chrzest Polski – zwyczajowa nazwa początku procesu chrystianizacji państwa polskiego. Proces ten został zapoczątkowany przez osobisty chrzest Mieszka I w 966 r. (najczęściej podawaną datą jest 14 kwietnia 966 r., ponieważ zgodnie z ówczesnym zwyczajem ceremonia odbywała się w Wielką Sobotę). Następnym ważnym posunięciem była budowa organizacji kościelnej na przełomie X i XI w. (przy czym istnieją przesłanki pozwalające przypuszczać, iż wcześniej podejmowano próby chrystianizacji na terenach Małopolski).
Powszechnie przyjmuje się, iż chrystianizacja ziem polskich trwała aż do początków XIII w. choć według źródeł kościelnych silne ślady pogaństwa odnotowywano i usilnie zwalczano aż do wieku XVII.
Mieszko I przyjął chrzest w obrządku rzymskim. Chrzest władcy i erygowanie niezależnego biskupstwa zrównały państwo gnieźnieńskie z chrześcijańskimi krajami Europy i związały Polskę z zachodnim kręgiem kultury chrześcijańskiej.
Okoliczności przyjęcia chrztu [edytuj]
W chwili przyjęcia chrztu Mieszko I rządził już państwem zorganizowanym (Ibrahim ibn Jakub) z dużą siłą wojskową. Wiemy też (Widukind, Ibrahim ibn Jakub), że Mieszko prowadził wtedy wojny z Wieletami (Ibrahim ibn Jakub nazywa ich Weltaba), z którymi książę Polan nie radził sobie (zob. Wichman). W pobliskim czasie Mieszko opanował plemię Lubuszan (Widukind), tym samym wchodząc w strefę wpływów cesarstwa. Zamieszany w walki z Wichmanem nie zdecydował się na wojnę z cesarzem i zgodził się płacić mu trybut. Pozostawało jeszcze uregulowanie stosunków z księciem czeskim Bolesławem I Okrutnym, który pozostawał w sojuszu z Wieletami, co Mieszko I osiągnął poprzez ślub z Dobrawą. Aby jednak równocześnie zdobyć sojuszników w Saksonii (w tym czasie wrogiej Czechom), władca gnieźnieński zdecydował się na chrzest. Wypada na podstawie tego stwierdzić, że chrzest miał przede wszystkim wymiar polityczny, a zachowanie Mieszka I w tamtym czasie świadczy o jego świetnym rozeznaniu i dalekowzroczności. Pozwoliło mu to wkrótce rozwiązać problem z Wichmanem.
Stąd wnosi się, że Mieszko I przyjmując chrzest miał następujące cele:
- zapobieganie wzrostowi wpływów niemieckich i ustanowienie samodzielnej pozycji państwa Polan w chrześcijańskiej Europie,
- zbliżenie z panami saksońskimi, co miało ułatwić wspólne działania przeciwko plemionom połabskim (np. Wieletom),
- ugruntowanie sojuszu z państwem czeskim (a przez to zneutralizowanie sojuszu czesko-wieleckiego; niedługo potem Czesi przysłali posiłki, dzięki którym Mieszko zwyciężył Wichmana),
- umocnienie swojej władzy (religijne jej usankcjonowanie) i unifikacja państwa Polan.
Obecnie zakłada się, iż Mieszko I przyjął chrzest na terenie swojego państwa w Ostrowie Lednickim, Poznaniu lub Gnieźnie, bowiem znaleziono tam baptysteria datowane na II poł. X wieku. Część historyków sądzi jednak, że mogło się to stać na terenie Niemiec (wielu uczonych wskazywało na Ratyzbonę), Czech bądź też w Rzymie.
Znaczenie chrztu [edytuj]
Mieszko I po przyjęciu chrztu stał się równy innym władcom chrześcijańskim. Mógł z nimi zawierać przymierza i sojusze. Przyjęcie chrztu umacniało też znaczenie władzy wobec poddanych. Kościół głosił bowiem, że władza księcia pochodzi od Boga i każde wystąpienie przeciwko władzy uznawano za ciężki grzech.
Do Polski, po przyjęciu chrześcijaństwa, coraz liczniej przybywali duchowni. Uczyli ludzi prawd nowej wiary i służyli pomocą władzy. W tamtych czasach jedynie duchowni potrafili czytać i pisać, a także znali łacinę, którą posługiwali się m.in. w kontaktach międzynarodowych. Klasztory i kościoły były ośrodkami życia intelektualnego i artystycznego.
Szerzeniem chrześcijaństwa i niszczeniem rodzimych wierzeń na obszarach odległych od dworu księcia czy kościołów zajmowali się misjonarze. Wielu z nich swoje działania przypłaciło życiem, a i chrystianizacja przyczyniła się do krwawych ofiar wśród pogan. W Polsce po przyjęciu chrześcijaństwa zaczęto wznosić pierwsze kościoły (w związku z czym pojawił się nowy rodzaj zapotrzebowania na malarstwo i rzeźbę sakralną).
Zobacz też [edytuj]